بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : شنبه 28 مهر 1397      14:24

با ۲۰ میلیارد دلار ارز خانگی چه می‌توان کرد؟

«در حال حاضر ۲۰ میلیارد دلار ارز توسط مردم در خانه‌ها نگهداری می‌شود»؛ این را مسئولان بانک مرکزی و نمایندگان مجلس از جمله معصومه آقاپورعلیشاهی نماینده‌ مردم شبستر و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس دهم در مصاحبه با رسانه‌ها عنوان می‌کنند.

اقتصاد ایرانی: فارغ از هرگونه قضاوت در مورد این پدیده، با این حجم ارز چه کارهایی می توان انجام داد و تأثیر آن در اقتصاد ایران در صورت ورود به چرخه بازار به چه میزان است.

**
نحوه استخراج آمارها مشخص نیست و استناد به آن را مشکل می کند

مشکلی که همواره در کشور ما وجود داشته است، بحث آمارگیری و قابل استناد بودن آمار و اطلاعاتی است که بعضاً توسط نهادها و دستگاه ها ارائه می شود و دست یابی به آمار صحیح را مشکل می کند. حتی درباره آمارهای حیاتی مانند تورم نیز در ایران دو نوع آمار توسط بانک مرکزی و مرکز آمار ارائه می گردد. ارزهای خانگی نیز از این قاعده مستثنا نیست. هرچند که متولی آن تنها بانک مرکزی است و باید در این زمینه آمار شفاف و دقیق ارائه شود اما بیشتر به تخمین و گمانه زنی شباهت دارد و بازه ای بین ۲۰-۲۵ میلیارد دلار را پیش بینی می کنند.

**
بدهی خارجی دولت برابر با ۶۰ درصد ارزهای خانگی است

به گزارش ایرنا، گزارش اخیر بانک مرکزی نشان می دهد بدهی خارجی دولت، در دولت یازدهم همواره روند رو به رشدی داشته است. بدهی خارجی از دو بدهی کوتاه مدت و بلندمدت تشکیل شده است. آمارها نشان می دهند بدهی کوتاه مدت از ۴۳۲ میلیون دلار در سال ۱۳۹۳ با رشدی ۸۷۱ درصدی به ۴ میلیارد و ۱۹۷ میلیون دلار در سال ۱۳۹۶ رسیده است. همچنین میزان بدهی بلندمدت در سال ۱۳۹۳، برابر با ۴ میلیارد و ۶۷۶ میلیون دلار بوده است و با رشدی ۴۴ درصدی در سال ۱۳۹۶ به ۶ میلیارد و ۷۱۳ میلیون دلار رسیده است. درنهایت جمع میزان بدهی خارجی دولت (بدهی کوتاه مدت و بلندمدت) از ۵ میلیارد و ۱۰۸ میلیون دلار در سال ۱۳۹۳ به ۱۰ میلیارد و ۹۱۰ میلیون دلار رسیده است. همچنین میزان بدهی های معوقه در پایان سال ۱۳۹۶، ۱ میلیارد و ۵۰۴ میلیون دلار عنوان شده است که با احتساب این مبلغ جمع بدهی خارجی دولت به ۱۲ میلیارد و ۴۱۴ میلیون دلار می رسد. گرچه اصالتا بدهی بد نیست و بستگی دارد که صرف چه شده باشد.

در حال حاضر آمار بانک مرکزی نشان دهنده خروج سخت و ضعیف دلار از خانه به سمت بانک هاست؛ به گونه ای که با وجود مشوق ها و تضمین های مختلف اعلام شده، فقط حدود ۱۰ میلیون دلار سپرده گذاری ارزی انجام شده است.

با این حجم ارز چه فعالیت های اقتصادی می توان انجام داد؟

اما با ۲۰ میلیارد دلار؛ برای نمونه می توان ۸۳ فروند هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ سری ۴۰۰ و یا ایرباس ای ۳۳۰ خرید و به طورکلی ناوگان حمل ونقل هوایی کشور را دگرگون کرد و این صنعت را در رده شرکت های هواپیمایی درجه یک در منطقه و حتی جهان مطرح کرد. در بخش حمل ونقل ریلی در حال حاضر در کشور ۱۱ هزار کیلومتر راه آهن ساخته شده و مطابق با پیش بینی های صورت گرفته برای تحقق اهداف مطرح در سند چشم انداز ۲۰ ساله یعنی تا سال ۱۴۰۴ باید ۱۴ هزار کیلومتر راه آهن جدید ساخته شود که نیاز به ۳۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری در این بخش وجود دارد. در صورت دسترسی به اهداف این طرح پیش بینی شده بیش از ۳ میلیارد لیتر صرفه جویی سوخت در حوزه بار و ۱ میلیارد لیتر در حوزه مسافربری در کشور خواهد شد، علاوه بر صرفه جویی در حوزه سوخت و انرژی با توجه به این که ترانزیت هر تن کالا برای کشور ۲۸۵ دلار درآمد مستقیم و غیرمستقیم دارد. در صورت تحقق اهداف ۱۴۰۴ می توان سالانه ۲۸.۵ میلیارد دلار برای کشور از طریق ترانزیت درآمدزایی کرد و مثال های بی شمار دیگر که در صورت موفقیت دولت در جذب و هدایت این حجم از منابع می تواند به رشد، توسعه و اشتغال در کشور منجر شود.

**
معادل ریالی ارزهای خانگی برابر با ۱۵ درصد حجم نقدینگی اقتصاد ایران است

از چند نرخی بودن و تفاوت بین ارز سامانه نیما با بازار آزاد که بگذریم، برای تبدیل این مبلغ به ریال هر دلار را حدوداً برابر با قیمت آزاد آن معادل ۱۳۰۰۰۰ ریال فرض می کنیم مبلغی که به دست می آید برابر است با ۲۶۰۰ هزار میلیارد ریال که تقریباً معادل ۱۵ درصد کل نقدینگی موجود در اقتصاد ایران است. البته این احتمال وجود دارد که خروج ارزهای خانگی به کاهش قیمت دلار بینجامد و ارزش ریالی این میزان دلار و سهم آن از کل نقدینگی کمتر شود.

تصور کنید این حجم از نقدینگی و یا حتی بخشی از آن اگر وارد هر بازار دیگری از جمله مسکن یا تولیدات صنایع مختلف و یا حتی طرح های زیرساختی و عمرانی شود چه اثری می تواند داشته باشد و چه میزان شغل، ارزش افزوده و رشد را برای اقتصاد ایران فراهم خواهد کرد. البته در صورت عدم مدیریت و هدایت صحیح چه آسیب هایی را نیز می تواند به وجود آورد که یک نمونه از آثار مخرب این نقدینگی در تلاطم های اخیر بازار سکه و طلا به وضوح رخ داد.

**
بورس ارز (فارکس) یکی از راهکارها

طرح بورس ارز از سال ها پیش در اقتصاد ایران مطرح بوده و سرانجام در آذر ماه سال ۱۳۹۴ شورای عالی بورس راه اندازی بازار آتی ارز را به تصویب رساند. البته بورس ارزی به لحاظ مطالعات اقتصاد کلان و اقتصاد اسلامی نیازمند بررسی بیشتر است.
در حال حاضر تفاوت نرخ ارز برای صنایع و مصارف مختلف بسیاری از فعالان حوزه های صادرت و واردات را متضرر کرده است. راه اندازی بورس ارز یکی از راهکارها خواهد بود. این طرح، در اکثر کشورهای جهان برای جلوگیری از فعالیت های مخرب و سفته بازانه مؤثر واقع شده است، چراکه نه تنها نوسانات نرخ ارز را کاهش می دهد بلکه به وسیله ابزارهایی که در بورس ارائه می شود و شفافیتی که در بازار آن وجود دارد، بسیاری از رانت ها برای افراد و گروه های خاص و عدم شفافیت ها از بین می رود. با توجه به این که یکی از مهم ترین عوامل گرانی ارز نبود اسکناس کاغذی آن در بازار است، با راه اندازی بورس ارز این مشکل هم رفع خواهد شد به طوری با راه اندازی صندوق ارزی به جای اینکه افراد ارز فیزیکی و کاغذی را خریداری کنند، واحد صندوق ارزی را می خرند که همان نوسانات ارز را خواهد داشت و به کارگیری ابزارهای مشتقات (فوروارد، فیوچرز، آپشن و سوآپ ارزی) برای پوشش ریسک نوسان نرخ ارز مؤثر واقع خواهد شد و نه تنها به پوشش ریسک (هجینگ) برای فعالان و سرمایه گذاران کمک می کند بلکه به کشف قیمت حقیقی نیز کمک می کند.

اما مقدمه ایجاد بورس ارز تک نرخی کردن آن برای تمامی گروه ها و کالاهاست که تنها در شرایط آرامش و تعادل بازار امکان پذیر است و در شرایط تحریمی بسیار مشکل خواهد بود. مسئله بعد در شرایطی که دولت و شرکت های خصولتی به علت انحصار در فروش نفت و گاز و مشتقات نفتی، نقش بی رقیبی در عرضه دارند، شاید از رسیدن بازار به تعادل و جلوگیری از نوسانات ارزی مقاومت کنند که این پدیده نیز به تهیه ی سازوکارهای پیشگیرانه و عدم دخالت دولت در این بخش نیاز دارد.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir