بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : شنبه 27 آبان 1396      10:20
در گفت و گو با اقتصاد ایرانی مطرح شد؛

سهم مالیات در بودجه ۹۷ چقدر است؟

گفتگو از :
سیده فاطمه شعار

اقتصاد ایرانی: روزهای حساس بودجه نویسی را پشت سر می گذاریم، بزودی بودجه سال ۹۷ در مجلس شورای اسلامی بررسی خواهد شد. چند سالی است که تمام ارکان حکومتی در ایران بر لزوم نفت زدایی بودجه تاکید می کنند. بر این اساس طی ۳ سال گذشته، سهم نفت از بودجه کاهش پیدا کرد و درآمدهای مالیاتی جایگزین آن شد. این امر حتی در سال گذشته که صادرات نفت ایران بیش از دوبرابر شد همچنان ادامه داشت و این افزایش صادرات نتوانست وزنه نفت در بودجه را سنگین تر کند. 

کارایی سیاست های مالی در گرو تناسب درآمد- مخارج های دولتی و نیز انعطاف پذیری و تاثیر گذاری آنها بر اهداف اقتصادی است، در اقتصاد ایران عواملی مانند وابستگی بودجه دولت به درآمدهای نفتی و انعطاف ناپذیری مخارج دولت باعث ناکارآمدی سیاست های مالی شده است، که این موضوع به نوبه خود نقش درآمدهای مالیاتی درکاهش کسری بودجه دولتی و نوسانات آن را کمرنگ کرده است. تحقیقات نشان می دهد که تکانه های حاصل از تولید و سیاست های مالیاتی در کوتاه مدت بیشترین سهم را در توضیع نوسانات درآمدهای مالیاتی دارد، این در حالی است که افزایش سهم مالیات در تولید ناخالص داخلی و اتکا بودجه عمومی کشور به آن بسیار مهم و قابل ملاحظه است. این گفت و گو نظر کارشناسان مختلف را در خصوص سهم مالیات در بودجه سال آینده جویا شدیم.

اقتصادایرانی: آقای دکتر لطفا بفرمایید وضعیت مالیات و درآمد در بودجه سال آینده چگونه است و روند بودجه نویسی در چه مرحله ای است؟

دکتر ابوذر ندیمی مشاور سازمان برنامه و بودجه کشور پاسخ می دهد؛

همانطور که مستحضر هستید، بودجه نویسی هنوز به اتمام نرسیده، لایحه بودجه سال ۹۷ پس از بررسی و تدوین در سازمان برنامه و بودجه به هیئت وزیران ارائه خواهد شد و بعد از تصویب در آن جا تقدیم مجلس می شود، با توجه به اهداف درنظر گرفته شده و سهم موارد مختلف در بودجه ۹۶ و لزوم افزایش بودجه منابع و مصارف نسبت به سال ۹۶ تغییراتی خواهد داشت و پیش بینی هایی برای افزایش تامین درآمدها از محل فروش نفت و میعانات گازی و مالیات و سایر درآمدها در دستور انجام آورده شده است. بودجه سال آینده در نهایت با افزایش حدود ۱۰ درصدی نسبت به سال قبل تنظیم خواهد شد اما چون هنوز قطعی نشده برای اعلام میزان دقیق محدودیت هایی وجود دارد که نمی توان عدد و رقم آن را عنوان کرد. در بودجه سال جاری، بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان درآمد از محل مالیات پیش بینی شده بود که تا کنون بخشی از آن تامین شده و امیدواریم تا پایان سال اهداف موردنظر محقق شود.

اقتصادایرانی: آقای دکتر اخیرا دو مفهوم در بحث بودجه مطرح میشود برخی معتقدند بودجه باید عملکرد محور باشد برخی میگویند بودجه را عملیاتی باید نوشت آیا این دو باهم تفاوتی دارند؟

همانطور که رئیس سازمان برنامه و بودجه در مجلس گزارش دادند بنابر این است که بودجه بر اساس عملکرد و تعریف پروژه ای با دستگاه ها مشخص شود تا در میانه راه ناچار به افزایش نشویم بدین ترتیب فعالیت های لازم یا غیر لازم هر سازمان و نهادی مشخص می شود و مبنا براین است که طبق رسم هر ساله درصدی افزایش قیمت در تمام موارد داشته باشیم. و بعد به پروژه ها و فعالیت های مشخص شده برسیم، بنابراین براساس عملکرد و نیاز تعریف پروژه توسط دستگاه های اجرایی، بودجه تخصیص می یابد که البته این امر با مشکلات و دشواری هایی نیر همراه خواهد بود. زیرا دستگاه های اجرایی به این عادت کرده اند که هر سال چند درصد نسبت به سال قبل بودجه بیشتری دریافت کنند و الان که مقرر شده تا بر اساس عملکرد و پروژه ها بودجه بگیرند درصدد خواهد بود تا با رانت و لابی گری سهم خود را از بودجه افزایش دهند و به همین جهت بودجه نویسی به شکل جدید با مشکلاتی مواجه خواهد بود که در تلاش هستیم تا این مشکلات را به حداقل برسانیم.

اقتصادایرانی: آقای دکتر وضعیت نظام مالیاتی در ایران را چطور میبینید؟

دکتر سیاوش غیبی پور نماینده هیئت حل اختلاف مالیاتی شهر تهران پاسخ می دهد؛

در سال جاری چند تحول مالیاتی در نظام اقتصادی کشور اتفاق افتاد که حرکت به جا و میمونی بود، یکی از آنها پیاده سازی بخش عظیمی از طرح جامع مالیاتی است که پایه های مورد نیاز قانون مالیات هایی که از سال ۹۵ اجرایی شده در سال ۹۶ عملیاتی شد. تحول دیگر بحث ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیاتهای مستقیم است که البته به اجرای آن زیاد اهمیت ندادند زیرا اجرای آن با بدنه اصلی بازار و اصناف و شرکت ها و ... در تماس بود، که به دلایل مختلف عقب افتاد. در دو دهه اخیر هر سال در قانون مالیات افراد شناسایی می شدند و فاکتورهای استاندارد هم تنظیم می شد و چون با بدنه بازارو مشاغل سرو کار داشتند عملا اخذ مالیات با مشکلاتی روبرو بود. همانطور که می دانید بودجه دو بخش دارد یکی درآمدها و دیگری هزینه ها، بدلیل ساختار سنتی که وجود دارد هزینه های دولت همواره ثابت بوده و از هر طریقی باید تامین شود اما درآمدها متغیر است و لذا بخشی که بودجه همیشه با آن درگیر است، همین بخش درآمدها است که نوسان دارد و به همین دلیل در برخی مواقع با وجود بودجه نویسی و برنامه مدون دولت با کسری بودجه مواجه می شود. در نظام اقتصادی که رکود حاکم است و بسیاری از اصناف با مشکلات تولید دست و پنجه نرم می کنند افزایش دریافت مالیات عملا امکان پذیر نخواهد بود و اصناف حاضر نیستد تا ۵ درصد میزان مالیات را افزایش دهند به همین دلیل و با پیش بینی این ضعف ها باید  باید در بودجه نویسی به این نکات توجه شود. ساختار بودجه نویسی دچار مشکل است و بودجه ها تخصیص می یابد بدون اینکه به خروجی توجه شود و در سال های گذشته شاهد این بودیم که بودجه صرف هزینه های عمومی و جاری می شده است و در حالی که هر سال از بودجه عملیاتی و بهره وری و بهبود عملکرد صحبت می شود اما در عمل نتیجه ای حاصل نمی شود. ساختار هزینه های دولت باید تغیر کند اکثر دستگاه هایی که بالای ۵۰ درصد مالیات پرداخت می کنند حسابرسی می شوند، روند اخذ مالیات درست است اما در نحوه هزینه درآمدهای مالیاتی باید تجدید نظر شود. ازآنجاییکه فضای کسب و کار در کشور مناسب نیست لذا افزایش ۸ درصدی مالیات برای هر قشری مناسب به نظر نمی رسد و باید در بودجه نویسی و سهم مالیات به این نکته توجه شود زیرا کشور همچنان در شرایط رکود به سر می برد، از این رو نباید برای رسیدن به هدف مورد نظر اقدام به اعمال فشار مالیاتی کرد.

اقتصادایرانی: چه رایزنی های جهت پیشبرد اهداف بودجه ۹۷ در مجلس با سایر کمیسیون ها صورت گرفته است؟

شهباز حسن پور عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی پاسخ می دهد؛

طبق صحبت های دکتر نوبخت و برنامه ریزی های صورت گرفته ، دولت به دنبال این است تا در موعد مقرر لایحه بودجه را به مجلس ارائه دهد . در کمیسیون برنامه و بودجه نیز بودجه سال ۹۷ در دستور کار قرار گرفته و بررسی خواهد شد و سعی می کنیم تا از نظرات نخبگان در این زمینه بهر مند شویم البته از آنجا که منابع محدود است باید به دنبال ابتکار و خلاقیت و کار کارشناسی باشیم. بودجه سال ۹۷ بطور حتم با تغیراتی همراه خواهد بود و در آن اختیاراتی به استانداران داده خواهد شد. هرچند، چند سال پیش هم این اتفاق افتاد اما چون ابزار لازم در اختیار استانداری ها نبود این طرح به خوبی اجرا نشد همچنین نباید این امر بدین گونه تلقی شود که ۱۰۰ درصد بودجه در اختیار استانداری ها قرار خواهد گرفت. همانگونه که در اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی با مشکلاتی مواجه بودیم و وزارت خانه ها یا برخی سازمان ها و ارگان ها در برخی موارد مخالفت هایی داشتند در خصوص بودجه سال آینده نیز در دستگاه های مختلف اصطحکاک هایی پیش خواهد آمد اما امیدواریم بتوانیم این بودجه نویسی جدید را نهادینه کنیم.همانطور که می دانید، بودجه فعلی برای اداره کشور کفایت نمی کند باید اقتصاد را به مردم واگذار کرد، در طول دهه های گذشته این موضوع ثابت شده که دولتی ها در اداره اقتصاد ضعیف و ناتوان هستند و باید اقتصاد به بخش خصوصی واگذار شود تا رونق بگیرد و پر قدرت بچرخد البته در کنار آن دولتی ها باید نظارت کافی داشته باشند، از طرفی بسیاری از فرارها و معافیت های مالیاتی وجود دارد که نشان از ضعف نظام مالیاتی کشور است همچنین در حال حاضر بیش از 3 میلیون نفزاتباع بیگانه در کشور مالیات پرداخت نمی کنند.قابل ملاحظه است که بانک ها در کشور اقدام به بنگاه داری می کنند و علاه بر اینکه آسیب جدی به اقتصاد وارد می کنند مالیات نیز پرداخت نمی کنند و برخی شرکت های بزرگ دولتی نیز از پرداخت مالیات معاف هستند من به شخصه معتقدم اصناف نباید مالیات پرداخت کنند و در شرایط رکود باید حامی تولید باشند و به جای آن دولتی های معاف از مالیات، باید مالیات بپردازند. هرچند که نتوانسته ایم رابطه مناسبی بین مردم و متولیان اخذ مالیات در کشور بوجود بیاوریم، مردم اگر اعتماد داشته باشند مالیات را می پردازند اما این اعتماد سازی انجام نشده است که نتیجه آن ناکارآمدی و عدم موفقیت در اخذ مالیات است. پس گام اول ضمن آموزش لازم فرآیند دریافت و محل خرج مالیات نیاز به جلب اعتماد مردم برای پرداخت آن است.

گفتنی است؛ هرساله در ایام بودجه نویسی و با نزدیک شدن به ۱۵ آذر، روز تحویل لایحه بودجه به مجلس از سوی دولت، صحبت ها در مورد تخصیص منابع و درآمدهای مختلف به مخارج گوناگون شدت می گیرد، صحبت هایی که فقط در روند انجام کار معلوم می شود چقدر عملیاتی بوده و مانند بودجه هر سال چه میزان کسری را روی دست دولت می گذارد. باتوجه به اینکه مسئولین مدعی هستند روش بودجه نویسی سال آینده را تغییر داده اند اما باید منتظر باشیم تا بعد از بررسی نهایی نظر اساتید اقتصاد را جویا شویم که آیا بودجه ۹۷ هم با کسری مواجه خواهد شد؟!.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir